Nếu bạn là kỹ sư và đang có ý định qua Nhật Bản làm việc thông qua công ty môi giới, có một số điều bạn cần lưu ý tìm hiểu kỹ trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Bảo lãnh thân nhân
Bạn có thể bảo lãnh vợ con qua Nhật sinh sống cùng bạn nhưng phải kèm theo một số điều kiện. Đó là: công việc ổn định; đóng thuế thu nhập đầy đủ; không vi phạm pháp luật… Do đó, việc đưa vợ con qua ngay sau khi vừa qua Nhật là việc không thể thực hiện được. Ít nhất bạn cũng phải có thời gian làm việc tại Nhật Bản 1 năm trở lên.
Ngoài ra chi phí ở Nhật cũng tương đối cao. Vì thế khi quyết định đưa vợ con qua, nên xem xét kỹ về mặt tài chính. Nếu như bạn không biết tiếng Nhật thì có phải thuê người dịch và làm thủ tục với chi phí không hề rẻ chút nào (thường vào khoảng 1.500 USD).
Hỏi kỹ chuyện lương bổng
Tỉnh táo trước những câu giải thích mập mờ về tiền lương. Tốt nhất là bạn đừng để cách giải thích mập mờ “lương cơ bản là 1.800 – 2.000 USD hay 25 triệu đồng”… Bạn cần hỏi kỹ công ty môi giới hay chủ sử dụng lao động xem mức lương sau khi trừ các khoản thuế phải nộp, thuê nhà, đóng bảo hiểm ra thì còn bao nhiêu?
Mức lương cơ bản đó không phải là mức lương chung nhất cho tất cả các công ty của Nhật Bản. Tùy theo từng công ty mà điều kiện làm việc, mức lương sẽ có độ dao động khá lớn.
Bạn nên dành thời gian tìm hiểu thêm thông tin về các công ty khác cùng lĩnh vực trước khi quyết định. Khi tiếp xúc với người phỏng vấn hoặc công ty môi giới, bạn nên chú ý hỏi kỹ về nơi tiếp nhận và yêu cầu cung cấp đầy đủ thông tin về công ty, mức lương và các chế độ khác.
Lựa chọn công ty môi giới có uy tín và tìm hiểu kỹ các chi phí bạn phải chấp nhận. Ngành Lao động thương binh xã hội có thể hỗ trợ bạn các thông tin này một cách đầy đủ và chi tiết. Điều này không phải là vấn đề quyết định nhưng sẽ đảm bảo giảm thiểu các rủi ro cho bạn.
Hầu hết các kỹ sư qua Nhật Bản đều làm những công việc bình thường. Bạn đừng tự huyễn hoặc mình với khái niệm “kỹ sư cao cấp”. Ở Nhật Bản không có khái niệm này. Nếu ở Việt Nam, kỹ sư có thể được bố trí làm quản lý thì ở Nhật Bản, kỹ sư phải làm việc thực tế vài năm, sau đó ai có khả năng thực sự mới được cất nhắc lên làm quản lý.
Một số khác biệt về chế độ lao động ở Nhật
Nhiều lao động Việt Nam sau khi qua Nhật thường hay bất mãn do hiểu không đúng về thời gian làm việc, ngày nghỉ, giờ nghỉ… Chúng tôi trích giới thiệu một số quy định của luật lao động Nhật Bản về lĩnh vực này:
– Mỗi ngày làm việc 8 tiếng, làm 40 giờ một tuần. Thời gian làm việc liên tục 6 tiếng thì người lao động được nghỉ 45 phút. Nếu là 8 tiếng thì phải có 1 tiếng để nghỉ ngơi. Nếu làm thêm giờ ngoài số thời gian quy định này bạn sẽ được hưởng phụ trội với mức 25% so với lương cơ bản. Thông thường thì tổng thời gian làm việc một năm được tính tổng vào khoảng 2.085 giờ.
– Tối thiểu mỗi tuần bạn phải có 1 ngày nghỉ. Nếu bạn phải làm việc thêm vào những ngày nghỉ theo luật định này, công ty sẽ phải trả bạn tiền phụ trội là 35% mức lương cơ bản. Nếu làm việc vào ban đêm (từ 22g tới 5g sáng hôm sau) sẽ được tính phụ trội thêm là 25%.
– Cứ làm việc liên tục 6 tháng trở lên và đảm bảo đi làm trên 80% số thời gian này bạn có quyền được hưởng 10 ngày phép có lương. (Luật này được áp dụng cho cả nhân viên chính thức và nhân viên hợp đồng, tuy nhiên đa số công ty chỉ áp dụng cho nhân viên chính thức).
Ở Nhật, tất cả các xưởng làm việc đều chịu sự kiểm soát rất chặt chẽ của chính quyền về độ an toàn và mức độ độc hại. Nếu công ty có vấn đề về môi trường, điều kiện làm việc gây ảnh hưởng tới sức khỏe người lao động thì sẽ bị xử lý. Do đó, các loại phụ cấp “độc hại” như ở Việt Nam là không có cho dù phân xưởng làm việc có thể ồn, hôi hoặc nóng bức nhưng lao động Việt Nam cũng không nên lấy đó làm lý do để đòi phụ cấp độc hại.
Lấy tiền BHXH khi kết thúc hợp đồng
Nhiều lao động khi qua Nhật Bản làm việc về nước hay bỏ quên một quyền lợi chính đáng được tính trên đóng góp của chính họ. Đôi khi có thể là do không biết thông tin. Đó là tiền bảo hiểm xã hội (BHXH).
Từ năm 1994 tới nay, chính phủ Nhật Bản đã có điều chỉnh về chính sách BHXH đối với những lao động không mang quốc tịch Nhật Bản. Theo chính sách này thì những lao động nhập khẩu vào Nhật Bản khi về về nước có thể nhận lại một phần tiền BHXH đã đóng trong thời gian làm việc tại đây (cơ bản giống như chế độ trợ cấp một lần của BHXH Việt Nam).
Mức tính số tiền hoàn lại được căn cứ vào thời gian làm việc và đóng bảo hiểm như sau:
6 – 12 tháng: 39.900 yen
12 – 18 tháng: 79.800 yen
18 – 24 tháng: 119.700 yen
24 – 30 tháng: 159.600 yen
30 – 36 tháng: 199.500 yen
36 tháng trở lên: 239.400 yen
(1 yen = 140 VND)
Bình thường thì ở Nhật có chế độ bảo hiểm. Mục đích chính là để khi về già không còn khả năng làm việc sẽ được thanh toán lại 1 phần. Hay dịch nôm na là tiền lương hưu. Tuy thế, người nước ngoài làm việc vài năm sau đó về nước thì sẽ không có cơ hội để hưởng số tiền này.
Để giải quyết vần đề này, từ năm 1994 Nhật đã cho phép người nước ngoài về nước sau khi làm việc ở Nhật 1 thời gian có thể nhận lại 1 phần số tiền này. Số tiền này được tính theo thời gian làm việc và đóng bảo hiểm của bạn của bạn ở Nhật. Cụ thể như sau:
Điều kiện để lãnh tiền này như sau:
– Không mang quốc tịch Nhật.
– Không sống ở Nhật.
– Thời gian đóng bảo hiểm là 6 tháng trở lên.
– Từ trước đến nay chưa lãnh tiền bảo hiểm bao giờ.
– Thời gian kể từ khi bạn rời Nhật Bản chưa quá 2 năm.
Tốt nhất là lao động chủ động liên hệ với nghiệp đoàn để được hỗ trợ về việc này trước khi về nước để biết các thủ tục cần thiết nhận lại số tiền này.
