Cầu nắng bằng búp bê Teru tại Nhật Bản

Văn hóa Nhật Bản

Tháng sáu là tsuyu (梅雨: mùa mưa). Khoảng thời gian này là lúc mà thời tiết không thận lợi để đi ra ngoài và tận hưởng không khí. Để cầu cho mưa thuận gió hòa, Nhật Bản đã có một truyền thống khá lâu đời, đó là làm búp bê Teru Teru Bozu (てるてる坊主) treo ở các cửa sổ khi họ muốn ngày hôm sau nắng ráo. Teru nghĩa là tỏa sáng, và bōzu mang nghĩa là pháp sư, nhưng vì ngày xưa trẻ em Nhật hay để đầu trọc, nên có thể dịch là cậu bé đầu trọc. Tóm lại, Teru Teru Bozu có nghĩa là “cậu bé nắng” hay “búp bê thời tiết”.

Nguyên nhân của việc làm ra teru teru bōzu là khác nhau qua các thời đại, nhưng tất cả đều có thể được quy lại là cách để tránh mưa. Niềm tin bắt nguồn từ câu chuyện cô gái có tay nghề trong việc cắt giấy tên là Sōchinnyan (掃 晴 娘), cô đã hy sinh để mang lại thời tiết thuận lợi cho người dân trong làng. Cuối cùng cơn mưa cũng chấm dứt, bầu trời trở nên quang đãng.

Sōchinnyan xuất hiện trong văn học Trung Quốc từ thời nhà Nguyên (1271-1368), có nghĩa là có thể truyền thuyết đã bắt nguồn ở Trung Quốc và lan sang Nhật. Truyền thống làm teru teru bōzu bắt đầu từ thời Heian (794-1185) và đạt đỉnh cao nổi tiếng trong thời Edo (1603-1868).

Ở Nhật Bản, một trong những truyền thuyết khác kể lại rằng teru teru bōzu có nguồn gốc từ một yokai (tạm dịch là yêu quái) có tên Hiyoribo (日和坊: cậu bé thời tiết). Hiyoribo được cho là sống ở sâu trong vùng núi Hitachinokuni (常 陸 国), nằm ở Ibarakiken (茨城 県), và chỉ có thể được nhìn thấy vào những ngày nắng trong suốt mùa hè. Học giả Toriyama Sekien (1712-1788) cũng cho rằng hiyoribo là nguồn gốc của teru teru bōzu.

Để kết thúc, tôi sẽ giới thiệu cho bạn một warabeuta (童 歌, bài ca dao) mà trẻ em hay hát trong khi làm teru teru bōzu , lời hát mô tả cả phần thưởng và hình phạt, tùy thuộc vào kết quả của thời tiết ngày hôm sau:
Tiếng Nhật:
てるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
いつかの夢の空のよに
晴れたら銀の鈴あげよてるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
私の願いを聞いたなら
甘いお酒をたんと飲ましょ
てるてるぼうず、てるぼうず
明日天気にしておくれ
もしも曇って泣いてたら
そなたの首をちょんと切るぞ
Romaji:
Teru-teru-bōzu, teru bōzu    – Cậu bé ơi cậu bé nắng
Ashita tenki ni shite o-kure   – Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Itsuka no yume no sora no yo ni  – Đến khi nào trời hửng nắng
Haretara kin no suzu ageyoTeru-teru-bōzu, teru bōzu – Tớ sẽ cho cậu một cái chuông bạc, cậu bé nắng ơi cậu bé nắng
Ashita tenki ni shite o-kure  – Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Watashi no negai wo kiita nara  – Nếu cậu nghe được lời cầu xin của tớ
Amai o-sake wo tanto nomasho – Tớ sẽ cho cậu uống rượu sake ngọt
Teru-teru-bōzu, teru bōzu  – Cậu bé nắng ơi cậu bé nắng
Ashita tenki ni shite o-kure  – Xin hãy làm cho ngày mai trời đẹp nhé
Sore de mo kumotte naitetara  – Nếu ngày mai trời mưa u ám
Sonata no kubi wo chon to kiru zo – Thì tớ sẽ ngắt đầu cậu đấy