Kỷ niệm về Nhật Bản

Nhật Bản: Tôi quay lại Nhật Bản sau một tháng nghỉ xuân, 5 ngày sau vụ đại động đất và sóng thần xảy ra tại miền đông bắc của đất nước này. Dù nơi tôi đến là thành phố Osaka, nơi được cho là không nguy hiểm gì về khả năng ảnh hưởng của phóng xạ cũng như ít có nguy cơ dư chấn của cơn động đất xảy ra vừa qua nhưng lòng tôi vẫn ngổn ngang nhiều bất an.

Nhật Bản trong mắt tôi

Trước khi đi Nhật Bản, bố mẹ, bạn bè ai cũng khuyên không nên sang Nhật vào lúc này, khi mà trận đại động đất và sóng thần qua đi để lại một vùng đông bắc hoang tàn cùng với nguy cơ rò rỉ chất phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Nhưng tâm trạng lo lắng đó của tôi đã được giải tỏa phần nào sau cuộc nói chuyện với vài người Nhật, cùng ngồi chờ trước khi lên máy bay.

– Osaka liệu có sao không nhỉ, tôi bắt chuyện với họ, đoán rằng họ là khách du lịch đến Việt Nam và đang trên đường tở về.

– Osaka không sao đâu, chắc chắn, họ trả lời, và cười vì cho là tôi lo lắng quá.

Tôi không hiểu sao những người Nhật bình thường đó lại có niềm tin mạnh mẽ như vậy. Họ còn thêm vào “chắc chắn mọi chuyện sẽ ổn, và chắc chắn một thời gian tới khu vực động đất sẽ được khôi phục trở lại thôi” và như để lấy một minh chứng rõ ràng nhất, họ bắt đầu kể về cơn động đất lớn ở Kansai (Kobe, Osaka ) hơn 10 năm về trước. Tôi cũng được biết, trận động đất ở vùng Kansai Nhật Bản (mà nơi bị tàn phá mạnh nhất là thành phố Kobe) xảy ra vào tháng 1 năm 1995 khiến khoảng 6000 người chết, biến thành phố Kobe – lớn thứ 6 Nhật Bản, thành một đống đổ nát. Sự khủng khiếp của nó đã biến cả Kobe, một trong những cảng biển lớn nhật thế giới, thành một thành phố hoang tàn chỉ còn lại những ngôi nhà đổ nát và khu cảng biển rạn nứt đầy thương tích. Ở thời điểm đó, các chuyên gia nước ngoài đã dự báo là công cuộc xây dựng tái thiết sau động đất phải mất 10 năm. Họ phân tích rằng phải mất 10 năm thành phố Kobe mới có cơ sở hạ tầng như lúc trước động đất. Nhưng cả thế giới đã phải ngạc nhiên khi mà chỉ sau 2 năm sau, Kobe đã gần như trở lại lúc ban đầu, thậm chí còn được kiến thiết đẹp hơn, thơ mộng hơn với những tòa nhà cao tầng có khả năng chống động đất hiện đại nhất. Bằng sức bật đó Kobe nay là thành phố du lịch nổi tiếng bậc nhất thế giới, thành phố mới với kiến trúc hiện đại Nhât Bản – Châu Âu – vẻ đẹp giao thoa của nhiều văn hóa.

Đôi vợ chồng Nhật nói chuyện với tôi tự giới thiệu họ là người Kobe, họ đã sống sót qua trận động đất kinh hoàng đó, và nhà của họ cũng hoàn toàn đổ nát sau động đất. Tôi tự nhủ, có lẽ chính bởi sự từng trải đó khiến họ có thể khẳng định với tôi “mọi chuyện sẽ ổn thôi” như vậy. Họ nói với tôi rằng họ tin vào sức mạnh của nước Nhật, họ tin vào sức mạnh vượt qua thiên tai vì đơn giản người Nhật sống trong một phong thái: lúc nào cũng sẵn sang đối phó với động đất. Tôi tự hỏi mình, phải chẳng tâm lí và tư thế đó có thể khiến con người ta bình tĩnh trước thảm họa, có thể khiến con người ta mạnh mẽ hơn để đối mặt với mất mát chăng?

Quay trở lại Nhật, tôi thấy tại sân bay Kansai, và Osaka cuộc sống, nếp sinh hoạt vẫn bình yên như thế, như những lần trước tôi cũng từ Việt Nam quay lại nơi này. Cái khác ở đây là truyền hình và báo chí đang từng ngày, từng giờ cập nhật tin tức của những người bị nạn, cách bảo vệ cơ thể trước nguy cơ phóng xạ, v.v.. Khi nhìn thấy hàng loạt những người đứng trên phố và gần các nhà ga vận động quyên góp tiền ủng hộ nạn nhân động đất, khi vào những nhà hàng, siêu thị mà họ trích 50% số doanh thu để ủng hộ nạn nhân động đất, tôi thực sự cảm thấy rõ ràng rằng, nước Nhật đang gồng mình, dồn sức lực để nhanh chóng chữa lành viết thương lớn. Không biết công cuộc tái thiết sau động đất sẽ mất bao nhiêu năm? Không biết người ta có xây dựng lại thành phố Sendai và những tỉnh bị thiệt hại khác thành một Kobe thứ hai không, nhưng tôi thực sự rất muốn tin rằng nước Nhật một lần nữa sẽ làm nên kì tích. Chưa cần nói đến người ta sẽ xây dựng lại thành phố thế nào, chỉ cần nhìn cái cách người Nhật bình tĩnh đối mặt với thiên tai là tôi đã thấy thực sự rất khâm phục. Có ở nơi nào trên thế giới, khi mà các siêu thị đồng loạt giảm giá các mặt hàng thiết yếu ở vùng bị động đất, khi mà giá cả hàng hóa được giữ ổn định không phải vì chỉ thị của chính phủ mà vì tấm lòng của những người kinh doanh, khi mà người ta vẫn xếp hàng vào siêu thị, vào bệnh viện cho dù có đang sợ hãi, đói rét? Xem những phóng sự về những khó khăn của vùng bị động đất và ảnh hưởng phóng xạ, nghe tâm sự của một y tá không quản nguy hiểm ở lại vùng bị ảnh hưởng phóng xạ để một mình chăm sóc đến hơn 30 bệnh nhân mà thấy cảm động quá. Nếu bạn gặp một người Nhật bình thường, có thể ấn tượng của bạn về họ là con người bình thường hết đỗi, chỉ biết đi làm một ngày 12 tiếng, nhưng khi bạn gặp họ trong bão tố, thiên tai, bạn sẽ thấy được sự phi thường trong cái bình thường giản dị ấy.

Tôi tưởng mình đã mất đi 1 người bạn thân, khi liên lạc cả tuần không được vì nhà người bạn đó ở tỉnh Miyagi, nơi mà động đất mạnh gần 9 độ. Nhưng thật may mắn, sáng nay tôi vừa nhận được mail, như một điều kì diệu, nói rằng người bạn đó của tôi và gia đình vẫn bình yên vô sự. Vui đến rơi nước mắt vì tôi cứ sợ, năm học mới này sẽ không thể gặp lại người bạn thân đó nữa. Từ trong trái tim mình, tôi cầu nguyện cho Nhật Bản, cầu mong những người mất tích sẽ được tìm thấy bình an, cầu mong cho thật ít, thật ít gia đình phải chịu mất mát sinh tử.

Khi mà tháng 1 vừa qua người Nhật vừa tưởng niệm những nạn nhân của trận động đất lịch sử ở Kansai năm 1995, khi mà hoa anh đào chuẩn bị nở trên những con đường khắp đất nước Nhật thì lại có thêm bao nhiêu nạn nhân của động đất và sóng thần, và biết bao người đang nằm trong vòng nguy hiểm vì ảnh hưởng của phóng xạ. Chưa bao giờ tôi thấy thương Nhật Bản như bây giờ. Chỉ biết tin tưởng rằng người Nhật, với tính cách dân tộc Nhật, với sức mạnh của kĩ thuật tiên tiến, với kinh nghiệm ứng phó với những thiên tai lớn, sẽ xây dựng lại Sendai, xây dựng lại Miyagi, Iwate, Fukushima thành những Kobe mới, để mùa hoa anh đào năm sau, màu hồng sẽ lại ngập trên các con đường nơi đây.