Loại bèo tây, hay còn gọi là lục bình ở các vùng quê, vốn được dùng để làm thức ăn cho gà, vịt, lợn,… nhưng tại Hà Nội, bèo tây lại trở thành đặc sản, thành món ăn sang khó kiếm. Nấu canh bèo tây, làm nộm bèo hay xào bèo với thịt, bò, tôm… thành đặc sản không phải muốn mà có.
Vừa tan giờ làm, chị Đinh Thị Mỹ Vân ở Yên Ninh (Ba Đình, Hà Nội) phi vội xe máy ra chợ Châu Long gần nhà để mua mấy lạng thịt bò về xào với hoa bèo. Vì món đặc sản bèo tây xào thịt bò này mà chị phải chạy ô tô cả 100 km về Nam Định mới có thể kiếm được bèo.
Chị Vân chia sẻ, cách đây hơn một năm, gia đình chị đi du lịch miền Tây. Trong chuyến đi đó, chị được thưởng thức các món ăn nấu từ bèo tây, như lẩu cá rô phi bèo tây, hoa bèo xào thịt bò, hay đơn giản như thịt ba chỉ xào bèo tây,…
“Mới ăn, mọi người cứ trầm trồ khen ngon, không biết rau gì mà vị ngọt thơm, cảm giác mát mát, sau hỏi hướng dẫn viên du lịch thì chúng tôi rất bất ngờ khi các món ăn đó đều được nấu cùng với bèo tây, trong miền Tây gọi là lục bình”, chị Vân nói. Chị nhớ hồi bé sang nhà hàng xóm chơi, chị vẫn thấy họ vớt bèo tây ở ao về băm nhỏ trộn với cám cho ngan, vịt, lợn ăn mà không thể hình dung loại rau đó lại ngon đến vậy.
 |
| Bèo tây trước kia được dùng làm thức ăn cho lợn, gà, ngan vịt thì nay được dân Hà thành tìm kiếm về ăn như một loại rau sạch đặc sản |
Giờ thì tháng nào, chị cũng chạy cả trăm kilômét về quê, nhờ người nhà ra những vùng hồ, đầm hay những khu ruộng trũng mà dân bỏ hoang để tìm hái những thân bèo tây non nhất rồi đem về Hà Nội cất tủ lạnh ăn dần. Mỗi lần như vậy, chị lấy hàng bao tải, nhét chật cứng. Hôm nào kiếm được hoa bèo nữa thì cả nhà lại có bữa thịnh soạn.
“Rau này sống trên mặt nước, lại lấy ở những vùng hồ, đầm, ruộng trũng bỏ hoang nên đảm bảo ngon sạch, không lo độc hại. Mà sơ chế rất dễ dàng, chỉ cần cắt khúc ngắn tầm 10cm rồi ngâm qua nước muối pha loãng, sau đó bóp cho ráo nước là có thể đem nấu canh, làm nộm hay xào với thịt, bò, tôm,… kiểu gì cũng ngon”, chị Vân chia sẻ.
Cũng có chung sở thích ăn món bèo tây, anh Tuyên Hoàng (Hà Đông, Hà Nội) cũng cho biết, tuần nào nhà anh cũng ăn bèo tây. Hôm thì làm món canh cá nấu bèo tây, hôm khác lại làm món bèo tây xào tép. “Cả nhà như bị nghiện món này”.
 |
| Bèo tây được ngâm nước mối pha loãng rồi bóp sạch để ráo nước |
Tuy nhiên, theo anh Hoàng, ở những khu vực ngoại thành Hà Nội, bèo tây tràn ngập, cây bèo dài trên nửa mét. Nhưng nhà anh không dám lấy bèo ở đó về ăn vì sợ nguồn nước bị ô nhiễm. Anh thường phải nhờ người ở quê Nam Định ra đồng kiếm bèo sống trên sông, kênh rạch.
“Lúc đầu, khi nhờ người nhà đi lấy bèo tây về ăn, ai cũng mắt tròn mắt dẹt cười bảo ở đây người ta toàn lấy về băm cho lợn, cho gà, cho ngan vịt chứ chẳng ai ăn bao giờ. Thế mà, nhà tôi thì phải ăn dè từng cọng bèo vì không phải lúc nào cũng có thể nhờ được người nhà lấy hộ và gửi lên Hà Nội cho mình được”.
Thực tế, bèo tây hay còn gọi là lục bình, bèo Nhật Bản đã được người dân sử dụng để nấu các món ăn giống như một loại rau xanh. Đặc biệt, rất nhiều nhà hàng, quán ăn còn đưa món bèo tây trở thành món đặc sản vùng miền.
 |
| Sau khi sơ chế xong, bèo có thể đem xào tôm, thịt bò, nấu canh hay làm nộm |
Trao đổi với PV. VietNamNet, PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học và Thực Phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội) cho biết, bèo tây giống như những loại rau khác, có thể làm thực phẩm cho người, cho gia súc, gia cầm.
Tuy nhiên, ông Thịnh cũng lưu ý, khi hái bèo tây để chế biến các món ăn thì tránh hái ở những vùng nguồn nước bị ô nhiễm. Bởi những vùng nước như thế trong nước thường có chứa kim loại nặng, bèo tây lại là loại có tác dụng làm sạch nước. Theo đó, cây bèo sẽ hút kim loại nặng cộng với những chất khác ở trong nước và tích tụ vào thân. Người ăn loại bèo đó nhiều cũng tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh do kim loại nặng có chứa trong bèo được chuyển hóa vào người.
Do vậy, chỉ nên ăn bèo sống ở những kênh rạch có nguồn nước sạch, hái những đọt bèo non trên mặt nước, khi sơ chế nhớ chú ý rửa thật sạch, ông Thịnh khuyến cáo.
| Theo y học cổ truyền, ngoài tác dụng làm thực phẩm, bèo tây còn có vị nhạt, tính mát, có tác dụng chữa sưng tấy, viêm đau như sưng bắp chuối bẹn, tiêm bị áp xe, chín mé, sưng nách, viêm tinh hoàn, viêm khớp ngón tay, viêm hạch bạch huyết,… Dân gian thường dùng phần phồng của cuống lá giã nát, thêm muối (5-8g trong 100 g bèo) đắp, bó.
Ở Ấn Độ, hoa bèo còn được dùng làm thuốc chữa bệnh về đường hô hấp. Còn tại Việt Nam, người ta thường dùng bèo tây làm thuốc chữa các vết thương trên cơ thể bị nhiễm chất độc hoá học. Dùng lá bèo rửa sạch, thêm muối giã nát, đắp dàn đều lên chỗ sưng rồi băng lại, phải quấn băng lỏng, đừng để chảy mất nước. Nên đắp cách đêm, từ tối hôm trước đến sáng hôm sau, đắp 1-2 lần là hết đau nhức. Trong khi chữa không phải tiêm hay uống thuốc kháng sinh. |
Như Băng – Vietnamnet
Tác dụng của bèo Nhật Bản – bèo tây: thật không ngờ
Bèo tây dù chỉ là loại cây dùng làm thức ăn cho động vật nuôi nhưng lại có công dụng quý hiếm như một kháng sinh chống viêm và giảm đau cực kỳ hiệu quả.
1. Mô tả về bèo Nhật Bản:
Bèo tây, còn gọi là bèo Nhật Bản, lộc bình, có tên khoa học là Eichhornia crassipes Solms., thuộc họ bèo tây Pontederiacear.
Vì sao gọi là bèo Nhật Bản?
Loại bèo này được cho rằng có nguồn gốc từ Nhật Bản nên được gọi là bèo tây, bèo Nhật Bản, còn gọi là lộc bình do cuống lá phình lên giống lọ lộc bình.
Bèo tây là cây thảo, sống nổi ở nước hay những nơi ẩm ướt, lá mọc thành hình hoa thị, có cuống phồng lên thành phao nổi, trông giống như chiếc lọ lộc bình.
Gân lá hình cung, hoa mọc thành chùm ở ngọn. Hoa không đều, màu xanh tím. Cánh hoa trên có một đốm vàng 6 nhị, 3 dài, 3 ngắn. Bầu thượng 3 ô đựng nhiều noãn, quả nang.
2. Chuyện về cây bèo tây trong thời kỳ kháng chiến:
Bác sĩ Trang Xuân Chi đã kể lại trên tạp chí Cây thuốc quý câu chuyện về cây bèo tây trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Khi bác sĩ công tác ở tiểu đoàn quân y F325 đánh Mỹ ở miền tây Khe Sanh (Bắc Quảng Trị) đã học được kinh nghiệm xử lý những vết thương nhẹ của thương binh bằng cách dùng bèo tây giã nát trộn với muối để đắp vào vết thương, sẽ hết viêm ngay.
Nhờ có bèo tây, những chỗ mưng mủ thì thu nhỏ lại, chỗ nào sưng to có mủ thì vỡ mủ ra. Nhờ có kinh nghiệm này mà các đơn vị bộ đội đã tiết kiệm được một số thuốc kháng sinh Tây y để dành cho điều trị thương bệnh binh nặng hơn.
Theo chia sẻ của bác sĩ Chi, liều lượng bèo tây tùy thuộc vào nơi viêm (sưng) trên da của bệnh nhân. Nhưng phải rửa thật sạch bằng nước muối sinh lý, khi giã nhỏ cũng phải cho 1 ít muối sạch trộn vào.
GS Đỗ Tất Lợi trong cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” cũng xác nhận: “Trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước ở miền Nam, nhân dân dùng cây bèo Nhật Bản đắp lên những nơi sưng tấy, viêm loét do các chất độc hóa học gây ra, có nhiều kết quả tốt”.
3. Công dụng quý của bèo tây:
Theo GS Đỗ Tất Lợi, cây bèo tây dù được trồng phổ biến ở nước ta nhưng chủ yếu dùng làm thức ăn cho vật nuôi, không phải để làm thuốc.
Tuy nhiên, qua kinh nghiệm thực tế, người ta cũng phát hiện ra rằng loại cây này để dùng đắp bên ngoài khi bị đau (mụn nhọt, vết thương) thì cũng cho kết quả rất tốt.
Cách dùng là: Hái một nắm bèo tây rửa sạch, giã nát, thêm một ít muối trắng rồi đắp lên nơi sưng tấy. Khi khô lại thay miếng đắp khác, ngày thay 2 hay 3 lần.
Với cách chữa này, theo GS Đỗ Tất Lợi, vết tấy sẽ rút rất nhanh, nếu chưa mưng mủ thì sẽ tan, nếu đã mưng mủ rồi thì thời gian mưng mủ sẽ rút ngắn, chóng vỡ hay chóng trích được hơn.
Theo quan điểm của các nhà khoa học, hiện nay nhân dân ta ở nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa còn rất nghèo, chưa mua nổi bảo hiểm y tế. Vì vậy việc sử dụng cấc cây, con thuốc Nam như cây bèo tây rất có lợi, vừa ít tác dụng phụ lại không tốn tiền, dễ kiếm.
Chính vì vậy, những bài thuốc như thế này nên được nghiên cứu cẩn thận và phổ biến rộng rãi trong nhân dân.
Nguồn: SOHA
Biên tập: Tuyên Hoàng