Mối quan hệ trong gia đình Nhật Bản – Việt Nam

Bài hùng biện tiếng Nhật của bạn Trần Ngọc Nam

Khi nói đến Nhật Bản, người ta sẽ liên tưởng tới một đất nước phát triển, hệ thống giáo dục hàng đầu thế giới…vv.. Nhưng sau khi đến Nhật 3 năm, hôm nay tôi sẽ nói về Nhật từ một khía cạnh khác. Đó chính là mối quan hệ giữa người với người trong gia đình và xã hội.

Cộng đồng người Việt tại Nhật Bản

Mối quan hệ giữa người với người trong xã hội, hay nói một cách khác là mối quan hệ giữa người với người trong công việc. Nếu trong công viêc, đối với khách hàng của mình,nhân viên sẽ luôn mỉm cười thân thiện, nhưng khi đã xong việc, ra khỏi công ty thì nhân viên và khách hàng sẽ trở thành người xa lạ với nhau.Có lẽ chỉ vì quan hệ công việc nên nhân viên mới mỉm cười với khách hàng như vậy. 
Nhật Bản và Việt Nam đều có câu “ Bán anh em xa mua láng giềng gần”.
Hàng xóm láng giềng sẽ là người có thể giúp đỡ ta ngay trong lúc hoạn nạn, hoặc lúc gặp khó khăn.
1 năm trước, mẹ tôi đã sang Nhật du lịch. Vì mẹ sống cùng bà ngoại nên trước khi đi,mẹ đã có dặn với hàng xóm là trong thời gian mẹ đi vắng nếu có chuyện gì thì thay mẹ giúp đỡ bà. Và chỉ cần như thế là có thể an tâm để mẹ sang Nhật du lịch một tháng. Đối với người Nhật thì đây có lẽ là chuyện không tưởng tượng được.
Tôi đã ở Nhật 3 năm nhưng chưa một lần nào nói chuyện với hàng xóm. 
Tuy rất muốn nói chuyện nhưng mỗi lần chạm mặt đều bị lảng tránh nên tôi đã từ bỏ và không bắt chuyện với hàng xóm nữa.

Đất nước Nhật Bản

Nhiều năm trước thời sự có đưa tin một diễn viên người Nhật chết trong nhà nhưng không ai hay biết, đến khi bốc mùi hôi thối thì mọi người xung quanh mới phát hiện ra.
Vì mọi người sống quá xa cách nhau nên mới có những chuyện như thế này xảy ra.
Tôi đã nghĩ rằng tại sao trong xã hội Nhật con người lại lạnh nhạt với nhau như vậy.
Tiếp theo tôi xin nói về mối quan hệ giữa người với người trong gia đình Nhật Bản. 
Người Nhật được biết đến là người có tính tự lập cao. Khi tròn 20 tuổi, con cái sẽ không sống cùng bố mẹ màra ở riêng, tự kiếm tiền để nuôi sống bản thân. Tự lập là một việc tốt, nhưng có nhiều trường hợp con cái sau khi ra sống độc lập thì quan hệ vơi bố mẹ trở nên xa cách
Tôi có một bạn Nhật vì nhà xa trường nên đã sống một mình gần trường để đi học gần hơn. Nhưng xa gia đình mà tôi không hay thấy bạn gọi điện về thăm nhà. Cảm thấy khó hiểu nên tôi đã hỏi thử “ Tại sao xa nhà mà không gọi điện về thăm bố mẹ?”. Tôi nghĩ câu trả lời sẽ là vì bận không có thời gian nên chưa gọi được, nhưng câu trả lời của bạn tôi lại hoàn toàn khác. Đó là vì gọi cho bố mẹ phiền phức nên không muốn gọi.
Đến bây giờ tôi cũng không hiểu được câu trả lời đó. Nếu không có cha mẹ thì làm sao có mình của ngày hôm nay. Có lẽ người bạn đó đã không hiểu được điều này.
Ở Việt Nam, hàng tuần con cái đều gọi điện về thăm bố mẹ. Nếu có chuyện gì với bố mẹ thì bằng mọi giá con cái sẽ về nhà ngay. Vì ai cũng nhớ rằng nếu không có bố mẹ thì đã không có mình của ngày hôm nay.
Ở Nhật, vì khoảng cách giữa mọi người trong gia đình xa nhau nên có nhiều vấn đề đang xảy ra.
Do không được nghe giọng của con cháu hằng ngày nên đã có những vụ lừa đảo bằng điện thoại. Kẻ lừa đảo sẽ gọi đến những người già và nói là con hoặc cháu của họ để lừa họ chuyển tiền cho mình.
Nguyên nhân đơn giản là do mọi người trong gia đình không thường xuyên liên lạc với nhau.
Kinh tế có phát triển đến đâu đi chăng nữa nhưng khoảng cách giữa người với người ngày càng xa hơn thì là một chuyện thật đáng buồn.

Ngày hôm nay, tại đây, tôi nghĩ mọi người sẽ cảm thấy khó hiểu là tại sao tôi lại nói về những chuyện tiêu cực như thế này. Nhưng với tư cách là một người yêu đất nước Nhật, tôi đã chọn việc nói trực tiếp ra những suy nghĩ của mình. Tôi tuyệt đối không phủ định xã hội Nhật, mà là vì tôi yêu đất nước Nhật nên đã nói ra những chuyện này.
Qua bài phát biểu này tôi không nghĩ là sẽ giải quyết được những vấn đề của xã hội Nhật, nhưng tôi tin rằng câu trả lời đã có trong tim của mọi người.
Tôi đã được dạy rằng con người Nhật Bản có tâm hồn đẹp và sâu sắc . Chỉ mới đến Nhật được 3 năm nên chắc chắn tôi chưa cảm nhận được hết cái đẹp và sự sâu sắc ấy. Chính vì vậy , tôi sẽ quyết tâm theo đuổi đến cùng những giá trị đó.”

Nguyên văn phần tiếng Nhật

社会における人間関係と家族の絆

日本と言えば、人が優しい、先進国、世界一の教育、数えられない程いい事がたくさんあります。しかし、日本に来て３年経った僕は他の角度から見た日本についてお話したいことがあり、それは、社会における人間関係と家族の絆についてです。

先ず、職場であれば、スタッフがお客様に笑顔で接客したりしますが、仕事を離れたら、他人同士です。利害関係がある為、笑顔で接しているに過ぎないと思います。
日本もベトナムも「遠くの親戚より近くの他人」と言う言葉があります。簡単に説明すると、何かがあった時にすぐ助けてくれる人が近所の人と言う意味です。
1年前に母が日本に遊びに来ました。お祖母さんと一緒に住んでいるので、行く前に近所の人に「母に何かがあったら、助けてください。」と頼みました。それだけで安心して日本に１ヶ月間遊びに来ました。日本ではこのようなことがないように思われます。
僕は近所の人と話したことがありません。話したいですが、会うたびに避けられるので、あきらめてしまいました。
数年前に、日本のある芸能人は部屋の中で亡くなり、異臭がするまで周りの人が全然気付かなかったというニュースが報道されました。
このような話があるのは人と人とのつながりが緩すぎる為だと言っても過言ではありません。日本社会の人間関係はこんなに冷たいかと思ってしまいました。

次は、家族の絆ついてお話したいと思います。
日本人は自立性が高い国民として知られています。二十歳になったら、家を出て親に頼らず、自分でお金を稼ぎ生活するイメージが強いです。自立するのは良いことですが、家を離れてから家族の絆があまり無いように感じられるケースが多いようです。
僕の友達は通学の為、家から遠く離れた場所に住んでいます。しかし、離れているのに、全然ご家族と連絡をとっていないようです。自分の感覚と違うので、可笑しいなと思ってその友達に「何故ご両親に連絡しないの」と質問してみました。僕は「最近、忙しいから電話する時間がない」などの答えを期待していましたが、友達の答えは「面倒くさい。電話したくない」でした。今もその友達の答えが理解できません。今の自分があるのは親のおかげではないでしょうか。多分、その友達はそういうことが分かっていないのだと思います。もし親に何かがあって子供に連絡しないといけない時は本当に困ると思います。

この様に、日本では家族の繋がりが遠すぎる為、いろいろな問題が発生しています。
自分の子供や孫の声を普段から聞いていない為、電話でお金をだましとられるオレオレ詐欺も後を絶ちません。この原因は家族がお互いに連絡を取り合わないからです。
経済的に豊かになっても、人と人との距離が遠くなっているという事は何よりも悲しい事ではないでしょうか。
今日はこの場で何故このように暗い話をしたのか不思議に思われるかもしれませんが、僕は日本を愛する一人として敢えて自分の想いを率直に伝えることにしました。決して日本社会を否定するつもりはありません。むしろ、日本が好きだからこそ、この話をしました。
僕のスピーチで日本のこの社会問題が解決すると思いませんが、答えは日本人の心にあるはずです。今日このスピーチを聞いて下さった方々に少しでも気づいて頂ければ、お話した甲斐が充分あったと思います。松下幸之助さんのお言葉をお借りしますが、
「お互いにこの世における人と人との繋がりをもう少し大事にしてみたい。もう少しありがたく考えたい。不平や不満で心を暗くする前に、縁のあったことを謙虚に喜び合い、その喜びの心で、誠意と熱意を持って、お互いの繋がりを更に強めて行きたい」。
日本の心は深くて美しいものだと教わりました。日本に来てまだ３年しか経っていない僕にはまだ見えない深みと美しさがあると思いますので、これからとことん追求して行きたいと思います。
以上。